کد مطلب:188944 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:187
شفاف کردن رفتار
گاهی انسان در موقعیتی قرار می گیرد؛ از لباس و یا مركب و مسكنی استفاده می كند كه برای دیگران قابل تحمل نیست. چه بسا آن رفتار كاری غیر مشروع نباشد، لیكن كسی كه این رفتار را مشاهده می كند. چون علت رفتار برای وی مبهم است. پندار غلط در ذهن وی نفوذ می كند و چه بسا نسبت به آن فرد بدبین می شود.
این گونه موارد برای رهبران دینی و امامان نیز پیش آمد می نموده است. در عین حال كه آنان اندیشه زلال و رفتاری شفاف و بی آلایش داشتند، گاهی اتفاق می افتاده كه برخی رفتار آنان را، بینندگان بر نتابند؛ و نوعی دو گانگی برداشت كنند. آیا به نظر شما امامان در این گونه موارد چه
[ صفحه 94]
اقدامی انجام می دادند؟ برای فراهم آوردن پاسخ این سؤال به یك نمونه از رفتار باقر العلوم علیه السلام نگر می افكنیم.
حسن زیات به همراه رفیقش به خدمت حضرت رسیدند. در حالی كه حضرت در اتاقی آراسته و مزین بود و لباس ها و سر و روی حضرت نیز كاملا آراسته و مرتب بود. آنان سؤالاتی داشتند مطرح نموده و پاسخ گرفتند. لیكن مثل این كه حال و اوضاع امام برای آنان سؤالی پنهانی فراهم ساخت كه فرصت طرح آن نبود. و نیز فرصت برای شبهه زدایی هم مناسب نبود. به همین خاطر هنگام خداحافظی حضرت به حسن زیات فرمودند به همراه رفیق خود فردا به منزل من بیایید. وی نیز پذیرفت.
فردا كه به حضور امام شرفیاب شدند وی را در اتاقی بی آلایش با یك فرش حصیری دیدند. و نیز مشاهده كردند كه حضرت لباس خشن پوشیده است. آنگاه امام با آنان سخن گفتند و فرمود دیروز كه مرا با آن وضع مشاهده كردید، آن اتاق از آن همسر جدید من بود و تمام آنچه در آنجا بود هم از آن همسرم می باشد. و چون همسرم خویش را برای من آراسته بود، من نیز خود را برای وی آراسته بودم. زندگی معمولی من این است كه مشاهده می كنید. در ذهن شما چیزی خطور نكند. آنگاه رفیق حسن زیات گفت به خدا سوگند به قلب من چیز دیگری خطور كرد. لیكن اكنون كه این وضع را مشاهده كردم و این توضیحات را شنیدم به طور كلی ذهن من پاك شد و فهمیدم كه شما حق می گویی، علمت ان الحق فیما قلت. [1] .
نكته آموزنده این رفتار این است، كه امام گرچه رفتارش پاك و منزه
[ صفحه 95]
از گناه است و از نعمت های خدا بهره وری حلال نموده است؛ لیكن چون رفتارش برای طرف سؤال انگیز بوده و در آن هنگام فرصت شبهه زدایی فراهم نبوده است، امام آنان را در فرصت مناسب فراخوانده و رفتار خویش را توضیح داده و شبهه را از ذهن آنان می زداید.
این رفتار امام یعنی انسان باید در رفتارهای فردی و اجتماعی به گونه ای شفاف باشد. و اگر احیانا رفتار شبهه انگیزی از وی سر می زند باید در فرصت مناسب رفتار خویش را شفاف سازد و شبهه زدایی نماید. رفتار و روش مبهم در پیش نگیرد كه باعث ایجاد پندار و سؤال برای مخاطبان و دیگران شود.
این رفتار از یك جهت دیگر نیز مسؤولیت آفرین است؛ كه فرد باید رفتار دو گانه خویش را شفاف سازد، نه این كه بر این پندار باشد كه من به وظیفه خود عمل كرده ام، دیگران می خواهند بدبین بشوند یا بدبین نشوند! این رفتار می آموزد كه فرد زمینه بدبینی دیگران را نباید فراهم آورد.
این گونه موارد برای رهبران دینی و امامان نیز پیش آمد می نموده است. در عین حال كه آنان اندیشه زلال و رفتاری شفاف و بی آلایش داشتند، گاهی اتفاق می افتاده كه برخی رفتار آنان را، بینندگان بر نتابند؛ و نوعی دو گانگی برداشت كنند. آیا به نظر شما امامان در این گونه موارد چه
[ صفحه 94]
اقدامی انجام می دادند؟ برای فراهم آوردن پاسخ این سؤال به یك نمونه از رفتار باقر العلوم علیه السلام نگر می افكنیم.
حسن زیات به همراه رفیقش به خدمت حضرت رسیدند. در حالی كه حضرت در اتاقی آراسته و مزین بود و لباس ها و سر و روی حضرت نیز كاملا آراسته و مرتب بود. آنان سؤالاتی داشتند مطرح نموده و پاسخ گرفتند. لیكن مثل این كه حال و اوضاع امام برای آنان سؤالی پنهانی فراهم ساخت كه فرصت طرح آن نبود. و نیز فرصت برای شبهه زدایی هم مناسب نبود. به همین خاطر هنگام خداحافظی حضرت به حسن زیات فرمودند به همراه رفیق خود فردا به منزل من بیایید. وی نیز پذیرفت.
فردا كه به حضور امام شرفیاب شدند وی را در اتاقی بی آلایش با یك فرش حصیری دیدند. و نیز مشاهده كردند كه حضرت لباس خشن پوشیده است. آنگاه امام با آنان سخن گفتند و فرمود دیروز كه مرا با آن وضع مشاهده كردید، آن اتاق از آن همسر جدید من بود و تمام آنچه در آنجا بود هم از آن همسرم می باشد. و چون همسرم خویش را برای من آراسته بود، من نیز خود را برای وی آراسته بودم. زندگی معمولی من این است كه مشاهده می كنید. در ذهن شما چیزی خطور نكند. آنگاه رفیق حسن زیات گفت به خدا سوگند به قلب من چیز دیگری خطور كرد. لیكن اكنون كه این وضع را مشاهده كردم و این توضیحات را شنیدم به طور كلی ذهن من پاك شد و فهمیدم كه شما حق می گویی، علمت ان الحق فیما قلت. [1] .
نكته آموزنده این رفتار این است، كه امام گرچه رفتارش پاك و منزه
[ صفحه 95]
از گناه است و از نعمت های خدا بهره وری حلال نموده است؛ لیكن چون رفتارش برای طرف سؤال انگیز بوده و در آن هنگام فرصت شبهه زدایی فراهم نبوده است، امام آنان را در فرصت مناسب فراخوانده و رفتار خویش را توضیح داده و شبهه را از ذهن آنان می زداید.
این رفتار امام یعنی انسان باید در رفتارهای فردی و اجتماعی به گونه ای شفاف باشد. و اگر احیانا رفتار شبهه انگیزی از وی سر می زند باید در فرصت مناسب رفتار خویش را شفاف سازد و شبهه زدایی نماید. رفتار و روش مبهم در پیش نگیرد كه باعث ایجاد پندار و سؤال برای مخاطبان و دیگران شود.
این رفتار از یك جهت دیگر نیز مسؤولیت آفرین است؛ كه فرد باید رفتار دو گانه خویش را شفاف سازد، نه این كه بر این پندار باشد كه من به وظیفه خود عمل كرده ام، دیگران می خواهند بدبین بشوند یا بدبین نشوند! این رفتار می آموزد كه فرد زمینه بدبینی دیگران را نباید فراهم آورد.
[1] فروع كافي، ج 6، ص 448.